CZARNY WYGON, STARZYZNA - Stefan Darda

Stefan Darda. Czarny Wygon. Starzyzna.

271 stron.

Wydawnictwo Videograf II,

rok wydania 2010.

RECENZJA I

STARZY BOHATEROWIE NA STARZYŹNIE

Drugi tom tetralogii Dardy o przeklętej wiosce, która skrywa wiele tajemnic, to znakomity powrót do bohaterów, miejsc i tematów, które stały się znakiem rozpoznawczym tego autora.

Sporo już czasu minęło odkąd Witold zniknął. Jego przyjaciel, Nawrot, nie może pogodzić się z losem przyjaciela. Zapiski jakie mu pozostawił, zgodnie z jego wolą, zostały opublikowane, ale co takiego spotkało Witolda? Gdzie jest teraz i co robi? Kolejna wyprawa w okolice Czarnego Wygonu kończy się podrzucenie do jego samochodu kolejnych zapisków, które w końcu rzucą nieco światła na sprawę Witolda.

Wraz z Nawrotem, w znanej już ze „Słonecznej doliny” konstrukcji książka w książce w książce, przekonujemy się jak to się stało, że Witold, mimo absolutnego braku takiego zamiaru, trafił jednak do Starzyzny. A zarazem dzięki czytanym przez niego dalszym wspomnieniom Rafała, zanurzamy się w świat sekretów przeklętej wioski. Pytanie jednak czy wreszcie dostaniemy upragnione odpowiedzi musicie wyjaśnić sobie sami, sięgając po tę powieść.

A sięgnąć, jak zawsze w przypadku książek Dardy, powieści to czy opowiadań, jest naprawdę warto. Może zabrzmi to paradoksalnie w przypadku horroru, ale w utworach tego pisarza jest coś na wskroś sympatycznego. Jakaś taka swojska prostota przemawiająca z bliskiej każdemu codzienności życia jego bohaterów. I zwyczajna bliskość. Bardziej jakby historię snuł Wam nie znany autor, a ktoś, kogo doskonale znacie i w towarzystwie kogo czujecie się naprawdę znakomicie.

Tym razem pozornie zmienił Darda nieco układ powieści. Mniej jest tu miejsca na budowanie tej charakterystycznej powolnej codzienności à la King, gdzie to, co nieznane zakrada się powoli, a cała siła emocji i zaciekawieni tkwi w normalności. Niezwykłe zjawiska, duchy, morderca, przeklęta wioska… To wszystko już jest, a my wraz z bohaterami tkwimy w środku zdarzeń. Ale dzień powszedni Starzyzny szybko wkracza na scenę sprawiając, że wszystkie elementy układanki, jakich oczekujemy, trafiają na swoje miejsca. Jest więc i napięcie i emocje, i humor jest także – a nawet więcej go niż dotychczas. Przy tym mamy też znakomite, lekkie i przyjemne pióro, jakim operuje Stefan. I wreszcie uczucie niedosytu, które pobudza apetyt na dwa pozostałe tomy serii.

Lubicie naprawdę udane powieści grozy? Chcecie czegoś w sam raz na kilka przyjemnych wieczorów w przeklętej wiosce? Sięgnijcie bez wahania. Darda to najlepszy rodzimy autor horrorów i każdy fan tego gatunku powinien poznać go koniecznie. Polecam.

Michał P. Lipka, 03.06.2016

RECENZJA II

Robert Cichowlas ubolewał kiedyś na swoim blogu, że wydawcy chcąc zachęcić czytelnika piszą o autorze, iż jest to polski Stephen King. Zgadzam się z nim. Jest jeden King, jest jeden Darda - na szczęście. Dość już nieudolnych klonów amerykańskiego mistrza. Czas na Polaków piszących dobre horrory. A Stefan Darda udowadnia, że można. Można napisać dobry horror w polskich klimatach. Druga część powieści Czarny Wygon - Starzyzna - to kawał porządnej roboty. Pamiętacie jak zakończyła się pierwsza część? Pytania bez odpowiedzi, zagadki bez rozwiązania. Z niecierpliwością czekaliśmy czy Stefanowi uda się pociągnąć dalej mroczną historię wioski zaginionej w czasie. Udało się. Druga część zaczyna się niemal dokładnie w tym momencie w którym kończy się część pierwsza. Już od pierwszych stron wiemy, że Witoldowi Uchmannowi udało się dotrzeć do Starzyzny. Trochę wbrew woli, trochę na przekór sobie. Czy da radę rozwiązać zagadkę zapomnianej wioski? Czy uda się zdjąć klątwę zatajenia? O tym przekonacie się sami, czytając "Starzyznę". Będzie groźnie, będzie strasznie... tym bardziej, że zmieniły się prawa obowiązujące w Starzyznie. Dla Witolda Uchmanna wioska będzie jeszcze bardziej niebezpieczna niż dla Rafała Gielmudy. Operuję tu nazwiskami głównych bohaterów zakładając, że znacie pierwszą część powieści. Nie da się bowiem czytać "Starzyzny" bez znajomości pierwszego tomu. Mamy do czynienia z jedną powieścią podzieloną na dwie części. W porównaniu do części pierwszej "Słoneczna Dolina" druga część jest zdecydowanie bardziej mroczna. Klimat powieści robi się ciężki, położenie Witka - zagubionego w Starzyźnie  - wydaje się beznadziejne. Nie będę spoilerować - warto samemu poznać powieść. I chociaż z początku jej budowa może drażnić - znowu mamy jak w pierwszej części budowę szkatułkową: opowieść w opowieści - to akcja i wydarzenia szybko pozwalają wczuć się w motywy i działania postaci. Zresztą dzięki takiej budowie znowu wydarzenia możemy poznać z trzech różnych perspektyw, a to pozwala na lepsze zrozumienie wydarzeń. Dowiemy się wreszcie co spowodowało klątwę zatajenia, jak potoczyły się losy Witka. Ale mam wrażenie, że na Czarny Wygon razem ze Stefanem Dardą jeszcze niejedną wycieczkę odbędziemy. Bo w powieści "Starzyzna" zostaje jeszcze kilka wątków które nie znajdują wyjaśnienia. Wiemy co spowodowało rzucenie klątwy na wioskę, ale kto ją rzucił? Po co bohaterom pojawiają się duchy bliskich? Co wreszcie się stało z Rafałem, jego córką i innymi mieszkańcami Starzyzny?... i jeszcze kilka pytań dla których nie widzę odpowiedzi. No chyba, że to specjalny zabieg autora   i odpowiedzi sami mamy sobie dać... Ja tam bym wolał jednak przeczytać kolejną powieść która by kontynuowała wątki z "Czarnego Wygonu". Bo ta opowieść niesie ze sobą olbrzymi potencjał. Z czystym sumieniem mogę tą powieść polecić wszystkim miłośnikom grozy. Wreszcie w polskim horrorze coś drgnęło. Najpierw nieśmiało, delikatnie... a od dłuższego czasu coraz prężniej. Tak trzymać Panowie!