ZABIĆ, JAK TO ŁATWO POWIEDZIEĆ

OPRESJA GANGSTERA

Historia zaczyna się od trzech facetów, tak głupich, że wydaje im się, iż są w stanie okraść grę w pokera, w której stawką są wszystkie pieniądze nowoorleańskiej mafii, tak żeby nikt tego nie zauważył. Gra o wysokim ryzyku i kradzież, która spowodowała, że mafia utraciła płynność finansową, nie mogła ujść cwaniakom na sucho. Do akcji wkracza Jackie Cogan (Brad Pitt), który ma za zadanie znaleźć złodziei i uregulować sytuację, przywracając stabilność gospodarczą w półświatku. Brzmi znajomo?

Andrew Dominik, reżyser i autor scenariusza filmu „Zabić, jak łatwo to powiedzieć”, zauważył wiele podobieństw między powieścią o porachunkach gangsterów, stanowiącą bazę dla scenariusza a… globalnym kryzysem, którego skutków obecnie doświadczamy. W obu przypadkach, w wyniku pogoni za zyskiem, wystąpiło wysokie ryzyko, utrata płynności finansowej i krach, który wymagał interwencji. Żeby podkreślić paradoksalne podobieństwo, Dominik przyjął formę czarnej komedii i w efekcie stworzył dzieło, będące jednocześnie filmem gangsterskim i satyrą na sytuację gospodarczą w USA.
Jednak w tym przypadku interwencji nie dokonuje sekretarz skarbu, tylko bezwzględny najemnik Jackie, grany przez Brada Pitta. Jego plan ratunkowy polega zaś na znalezieniu i ukaraniu złodziei i zwróceniu pieniędzy, aby jak najszybciej wtłoczyć je na powrót do gangsterskiej gospodarki.

GANGSTERZY POD PRESJĄ SĄ ZAWSZE ŚMIESZNI

Historia przedstawiona w filmie „Zabić, jak łatwo to powiedzieć” ma swój pierwowzór w powieści kryminalnej George’a V. Higginsa „Cogan’s Trade” z 1974 roku. Akcja oryginału rozgrywa się w opanowanym przez gangi Bostonie wczesnych lat 70-tych, zaś filmowa adaptacja ukazuje współczesny Nowy Orlean. Andrew Dominik nie był jednak pierwszym filmowcem, którego zainspirowała proza Higginsa. Zresztą reżyser przyznaje, że do ekranizacji „Cogan’s Trade” zainspirowała go wcześniejsza adaptacja.

Reżyser Andrew Dominik o filmie:
„Obejrzałem ‘Przyjaciół Eddy’ego’ w telewizji i od razu moją uwagę przykuł realizm postaci, sytuacji oraz dialogów. Poczytałem o autorze i odkryłem, że zanim zaczął pisać, przez 20 lat był prokuratorem w Bostonie. W tym momencie bardzo mnie to zainteresowało: oto człowiek, który naprawdę wiedział, o czym pisze. Zamówiłem dziesięć jego książek i przeczytałem je od razu, gdy do mnie dotarły. Powieść ‘Cogan’s Trade’ była stworzona do ekranizacji: świetne postaci, świetne dialogi oraz bardzo prosta, uniwersalna fabuła.
Przez chwilę wyobrażałem sobie ten film jako dramat, ale stopniowo zacząłem zdawać sobie sprawę, że to tak naprawdę współczesna opowieść o kryzysie świata przestępczego, czerpiącego zyski z hazardu. Innymi słowy: miniatura większego wydarzenia, widocznego w Ameryce w tamtym czasie (recesja lat 70-tych – przyp. tłum.). Zacząłem kombinować, jak dać ludziom powód do śmiechu ze świata, który znalazł się na krawędzi katastrofy.

Zawsze miałem poczucie, że kryminały w zasadzie pokazują idee kapitalizmu w swojej najbardziej podstawowej postaci. Ponadto, jest to jedyny gatunek, gdzie całkowicie akceptowane jest to, iż bohaterowie kierują się wyłącznie chęcią zysku. Żadne tam ‘wartości rodzinne,’ czy inne umoralniające bzdury w stylu ‘podążaj za marzeniami’.
Widział mi się film o ludziach goniących z pieniędzmi, niezdającymi sobie nawet sprawy z tego jak bardzo są nieszczęśliwi, mają wkurzającą pracę, niezdecydowanych, niekompetentnych szefów. Film o ludziach znieczulających się narkotykami, seksem i alkoholem, ludziach, którzy nie potrafią spojrzeć w oczy swoim ofiarom... i wtedy pomyślałem: to musi być komedia.
Skontaktowałem się z Bradem i skrótowo przedstawiłem swój pomysł w SMSie. Próbowałem ocenić jego zainteresowanie, zanim przejdę dalej i doszedłem wówczas do wniosku, że Brad pewnie ma ważniejsze projekty i nie będzie zainteresowany niskobudżetowym, robionym dość szybko filmem. Ku mojemu zaskoczeniu, odpisał od razu,
a 45 minut później nie tylko się zgodził zagrać, ale mieliśmy już dogadaną umowę!
Reszta okazała się prosta. Chcieliśmy filmować upadek gospodarki w stanie, który oferował najwyższe rabaty dla filmowców. Nowy Orlean był korzystniejszy niż Detroit, więc zatrudniliśmy najlepszych aktorów, jakich się dało, pojechaliśmy tam i zrobiliśmy film. Rezultatem jest ‘Zabić, jak łatwo to powiedzieć’.”
Dede Gardner, producentka filmu:
„Andrew powiedział mi, że znalazł książkę z lat 70-tych, kryminał, który przedstawiał przekręty gangsterów i był zabawny przez ironię, z jaką ukazywał różne instytucje i ich wady. Andrew wpadł na pomysł, aby zestawić to z dzisiejszą Ameryką. Korupcja jest systemowa: to seria układów, a nie pojedyncze, odosobnione wydarzenie. Dotyka nas wszystkich i każdy jakoś bierze w tym udział.
Scenariusz spodobał mi się już od pierwszego słowa.”


POZNAJ NOWOORLEAŃSKI PÓŁŚWIATEK

Brad Pitt (Jackie Cogan)
Brad Pitt pojawia się w filmach od ponad 25 lat, jest uznawany za jednego z najlepszych i najbardziej utalentowanych współczesnych aktorów filmowych. Oprócz wielu niezapomnianych kreacji, dał się też poznać jako odnoszący sukcesy producent filmowy, właściciel firmy produkcyjnej Plan B Entertainment.
Błyskotliwa kariera przełożyła się na liczne nagrody i nominacje, w tym nominacje do Oscarów za udział w „Moneyball” Bennetta Millera, „Ciekawym przypadku Benjamina Buttona” Davida Finchera oraz „12 małpach” Terry’ego Gilliama, za który aktor otrzymał zresztą Złoty Glob. Był też nominowany do Złotego Globu za udział w: „Moneyball”, „Wichrach namiętności” Edwarda Zwicka oraz „Babel” Alejandro Gonzáleza Iñárritu.
Jako producent, Brad Pitt ma na koncie niezapomnianą, oscarową „Infiltrację” Martina Scorsese, zaś ostatnio zasłynął filmem „Drzewo życia” w reżyserii Terrence’a Malicka. Ta produkcja Plan B Entertainment zdobyła Złotą Palmę na Festiwalu w Cannes w 2011 roku, jak również nominację do Oscara w kategorii Najlepszy Film.
Pitt często przypomina, że nie należy go kojarzyć tylko z wizerunkiem filmowego amanta, angażując się w ambitniejsze projekty: ostatnio - niezapomnianą kreacją w „Bękartach wojny” Quentina Tarantino oraz rolą w komedii kryminalnej „Tajne przez poufne” braci Coen.
W 2007 roku, również wyłamując się ze stereotypu amanta, zagrał słynnego zabijakę z dzikiego zachodu – Jesse’ego Jamesa – w filmie „Zabójstwo Jesse’ego Jamesa przez tchórzliwego Roberta Forda”, wyreżyserowanego i napisanego przez Andrew Dominika. Nietypowe podejście do tematu przyciągnęło gwiazdora do współpracy z mało znanym reżyserem z Nowej Zelandii: Dominik chciał wyjść z konwencji typowego westernu-strzelaniny i opowiedzieć historię jednego z najbardziej znanych bandytów jako dramat psychologiczny. Bez wątpienia współpraca przy tym projekcie spowodowała, że decyzję o udziale w nowym projekcie Dominika Brad Pitt podjął bez wahania.


Ray Liotta (Markie Trattman)
Z ponad sześćdziesięcioma filmami długometrażowymi na koncie, Ray Liotta wybierał różnorodne ambitne role, zarówno komediowe, jak i dramatyczne. Liotta rozpoczął swoją drogę do wielkiej kariery od roli w filmie Jonathana Demme’a „Dzika namiętność”, która przyniosła mu nominację do Złotego Globu.
Liotta ugruntował swoją pozycję doskonałego aktora udziałem w kultowym filmie „Chłopcy z ferajny” Martina Scorsese. Wcielił się tam w autentyczną postać gangstera Henry’ego Hilla. Według wielu krytyków, w tym filmie Liotta na równi z Joe Pescim i Robertem de Niro, przyczynił się do nominacji „Chłopców z ferajny” do Oscara w kategorii Najlepszy Film.
Znany głównie z ról twardych facetów, Liotta pojawiał się takich filmach jak „Cop Land” (u boku Roberta de Niro i Harveya Keitela), czy też kontynuacji „Milczenia owiec” – w filmie „Hannibal” Ridleya Scotta.
Równolegle, nie pozwalając się zaszufladkować jako wieczny włoski gangster/policjant, Liotta występował też w komediach, w których pokazywał duży dystans, często ocierając się o parodiowanie samego siebie z „poważnych” ról: wystąpił między innymi w „Wielkim podrywie” z Sigourney Weaver i Jennifer Love-Hewitt”, „Observe and Report – złap, zakapuj i zabłyśnij” z Sethem Rogenem oraz „Nocnej randce” u boku Steve’a Carrella i Tiny Fey.

James Gandolfini (Mickey)
James Gandolfini jest znany na całym świecie głównie jako Tony Soprano z serialu HBO „Rodzina Soprano”, traktującego o życiu głowy mafijnej rodziny z New Jersey. Oprócz światowej sławy, rola w tym serialu przyniosła Gandolfiniemu trzy statuetki Emmy, Złoty Glob (w kategorii Najlepszy Aktor Serialowy) oraz cztery nagrody Screen Actors Guild (dwie indywidualne i dwie dla całej obsady serialu).
Na dużym ekranie można było go oglądać między innymi w „Prawdziwym romansie” w reżyserii nieżyjącego już Tony’ego Scotta oraz w komedii „Dorwać małego”. W nadchodzącym filmie Kathryn Bigelow o polowaniu na Osamę bin Ladena, wciela się w Leona Panettę – Sekretarza Obrony USA, czyli głównego nadzorcę całej operacji.
James Gandolfini może się też poszczycić bogatą karierą na Broadwayu. W 1992 roku wystąpił w teatralnej adaptacji „Na nabrzeżach” – pierwotnie oscarowego filmu Elii Kazana z Marlonem Brando w roli głównej. Natomiast w 2009 roku, po zakończeniu sagi rodziny Soprano, zagrał wraz z Jeffem Danielsem w „Bogu mordu”, autorstwa Yasminy Rezy. Ta sztuka stała się kanwą dla filmu „Rzeź” Romana Polańskiego

Richard Jenkins (Driver)
Richard Jenkins jest jednym z najbardziej wziętych aktorów charakterystycznych w Hollywood, ma na koncie ponad sześćdziesiąt filmów długometrażowych i nominację do Oscara za chwaloną przez krytyków rolę w filmie „Spotkanie” Thomasa McCarthy’ego. Szerszej publiczności znany jest przede wszystkim z „Czarownic z Eastwick”, ról w filmach braci Coen „Człowiek, którego nie było” oraz „Tajne przez poufne” a także jako duch seniora rodu grabarzy w serialu „Sześć stóp pod ziemią” produkcji HBO

TWÓRCY

Andrew Dominik (reżyser/scenarzysta)
Mimo że „Zabić, jak łatwo to powiedzieć” jest zaledwie trzecim filmem w karierze Andrew Dominika, zapracował on już na opinię uznanego twórcy ambitnego kina. Urodzony w Nowej Zelandii, w 1988 roku ukończył australijską szkołę filmową przy uniwersytecie Swinburne w Melbourne, po czym zajął się pracą przy teledyskach i reklamach telewizyjnych. Na pełnometrażowy debiut czekał długo – aż do 2000 roku – wtedy na ekrany wszedł jego film „Chopper”, będący adaptacją autobiografii australijskiego gangstera Marka „Choppera” Reada, który wsławił się głównie rabowaniem dilerów narkotyków i porywaniem innych gangsterów dla okupu. Andrew Dominik napisał scenariusz i wyreżyserował film, obsadzając w głównej roli Erica Banę… według sugestii samego „Choppera”. Film zdobył uznanie krytyków i świata filmowego, w szczególności – co warto odnotować – przykuł uwagę Brada Pitta i jego Plan B Entertainment.
Dzięki temu drugi film Dominika, czyli „Zabójstwo Jesse’ego Jamesa”, został wyprodukowany przez Brada Pitta, który wcielił się też w jedną z tytułowych ról. Ponownie, Andrew Dominik był zarazem reżyserem i autorem scenariusza, także adaptowanego z prozy – tym razem z powieści Rona Hansena pod tym samym tytułem. Film zebrał wiele pozytywnych recenzji, które podkreślały świetną grę aktorską zarówno Brada Pitta, jak też Caseya Afflecka – odtwórcy roli Roberta Forda. Drugi film Dominika jest też chwalony jako bardzo świeże i nietuzinkowe podejście do westernu, szczególnie zaś do historii Jesse’ego Jamesa. Legendarny bandyta do tej pory kojarzył się z nieskończoną strzelaniną, rabowaniem banków i pociągów. Dominik skupił się na schyłkowym okresie barwnego życia Jamesa, koncentrując się na zmęczeniu ciągłym uciekaniem przed prawem oraz skrajnej paranoi bandyty. Takie przedstawienie legendy dzikiego zachodu spotkało się z uznaniem potomków Jesse’ego Jamesa, którzy uznali film za najbardziej realistyczną i wierną faktom próbę ukazania ich przodka.

Dede Gardner (producentka)
Dede Gardner jest prezesem firmy Brada Pitta - Plan B Entertainment - gdzie nadzoruje wszystkie projekty filmowe w realizacji. Często sama angażuje się niektóre przedsięwzięcia: wyprodukowała między innymi „Drzewo życia” Terrence’a Malicka, z Bradem Pittem i Seanem Pennem w rolach głównych. Film oprócz Złotej Palmy na festiwalu w Cannes, otrzymał nominację do Oscara.
Wcześniej Gardner była odpowiedzialna za „Jedz, módl się, kochaj” z Julią Roberts i Javierem Bardemem a także „Prywatne życie Pippy Lee” z Robin Wright Penn, Alanem Arkinem i Keanu Reevesem. Również pierwszy wspólny film Brada Pitta i Andrew Dominika – „Zabójstwo Jesse’ego Jamesa” – jest produkcją Gardner. Zanim przyłączyła się do Plan B Entertainment, była wiceprezesem Paramount Pictures.

Dzięki gwiazdorskiej obsadzie pod wodzą uznanego, niezależnego reżysera, „Zabić, jak łatwo to powiedzieć” zbiera na pokazach pozytywne recenzje. Krytycy chwalą przede wszystkim świetną rolę Brada Pitta, przyznając filmowi średnio 7.9 / 10 punktów (średnia z recenzji krytyków w serwisie rottentomatoes.com). Amerykańska premiera „Zabić, jak łatwo to powiedzieć” odbędzie się 30. listopada; polska premiera 7. grudnia.

KRYTYCY O FILMIE

„Soczysty, krwisty, mocny i brutalny kryminał. Zaspokoi fanów gatunku ale jest czymś znacznie więcej”
- Todd McCarthy, Hollywood Reporter

„Mroczny, inteligentny – to będzie klasyk kina”
- Alice Tynan, Limelight

„Cudownie stylowy, brutalny i pełny czarnego humoru”
- Mark Adams, Screen International

„Przywodzi na myśl najlepsze filmy gangsterskie ze złotej ery gatunku – lat 70-tych. ‘Zabić, jak łatwo to powiedzieć’ to odważny i klimatyczny film.”
- Ross Miller, thoughtsonfilm.co.uk

„Pitt znów gra silnego acz cichego socjopatę i ekran aż drży”
- Owen Gleiberman, Entertainment Weekly